حلقه های تو در تو

 فرض کنید می خواهیم برنامه ای بنویسیم که یک کاراکتر * را در خروجی نمایش دهد. برای این کار به صورت زیر عمل میکنیم:

main()
{
    cout<<"*";
    cout<<endl;
    getch();
}

خب در این برنامه دستور cout تنها یک بار اجرا می شوند. حال فرض کنیم بخواهیم برنامه­ی بالا را به این صورت تغییر دهیم که یک عدد n را از ورودی گرفته و به تعداد آن یعنی n بار کاراکتر * را در خروجی پشت سر هم در یک خط نمایش دهیم.

برنامه بالا به صورت زیر تغییر خواهد یافت:

main()
{
    int n;
    cin>>n;
    for(int i=1;i<=n;i++)
    {
       cout<<"*";
    }
    cout<<endl;
    getch();
}

تنها تفاوت این برنامه با برنامه ی قبلی در این است که کل کارهای برنامه ی اول را در یک حلقه قرار دادیم که این حلقه به تعداد n اجرا خواهد شد. پس از نمایش n کاراکتر * در خروجی، به ابتدای خط بعدی ( با استفاده از دستور cout<<endl ) می رویم.

خب، حالا فرض کنید میخواهیم دو عدد n و m را از ورودی گرفته و این بار n ستاره را در یک خط نمایش داده و همان خط را m بار تکرار کنیم. یعنی می خواهیم m خط را که در هر خط n ستاره وجود دارد، رسم کنیم.

خب با توجه به برنامه ی قبلی به این نتیجه می رسیم که باید برنامه ی بالا( که کشیدن یک خط از n ستاره است) را m بار تکرار کنیم. تا m خط که هر خط متشکل از n ستاره است را رسم کنیم.

 

برنامه ی بالا به صورت زیر تغییر خواهد کرد:

 main()
{
    int n,m;
    cin>>n>>m;
    for(int j=1;j<=m;j++)
    {
        for(int i=1;i<=n;i++)
        {
           cout<<"*";
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

در واقع ما در این برنامه از حلقه ی تو در تو استفاده کرده ایم!

 

توجه کنید که همیشه حلقه ی تو در تو از دو حلقه ی for تشکیل نشده است و می توان به جای for از while  هم استفاده کرد!

 

main()
{
    int n,m,j=0;
    cin>>n>>m;
    while(j<m)
    {
        for(int i=1;i<=n;i++)
        {
           cout<<"*";
        }
        cout<<endl;
        j++;
    }
    getch();
}

در برنامه ی بالا حلقه ی بیرونی را از for به while تغییر داده ایم!

امیدوارم تا اینجای کار به این نتیجه رسیده باشید که در مواقع ضروری از حلقه ی تو در تو استفاده خواهیم کرد و برنامه ی بالا را می توان بدون حلقه ی تو در تو هم نوشت!

 

برای مثال چند نمونه از حلقه های تو در تو را با هم حل خواهیم کرد.

 

 برنامه ای با استفاده از حلقه ی تو در تو بنویسید که شکل زیر را نمایش بدهد:

برنامه به صورت زیر نوشته می شود:

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=1;j<=i;j++)
        {
            cout<<'*';
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

برنامه ای بنویسید که شکل زیر را نمایش دهد:

برنامه به صورت زیر نوشته می شود:

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=1;j<=11-i;j++)
        {
            cout<<'*';
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

برنامه ای بنویسید که شکل زیر را نمایش دهد:

برنامه به صورت زیر نوشته می­شود:

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=1;j<=i-1;j++)
        {
            cout<<" ";
        }
        for(int j=1;j<=11-i;j++)
        {
           cout<<"*";
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}
 

این برنامه را به صورت زیر هم میتوان نوشت( چرا؟)

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=1;j<=i-1;j++)
        {
            cout<<' ';
        }

        for(int j=i;j<=11;j++)
        {
            cout<<'*';
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

 

برنامه ای بنویسید که شکل زیر را نمایش دهد:

برنامه به صورت زیر نوشته خواهد شد:

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=1;j<=10-i;j++)
        {
            cout<<' ';
        }
        for(int j=1;j<=i;j++)
        {
            cout<<'*';
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

برنامه ی بالا را می توان به صورت زیر هم نوشت. ( چرا؟)

main()
{
    for(int i=1;i<=10;i++)
    {
        for(int j=i;j<=10;j++)
        {
            cout<<' ';
        }
        for(int j=1;j<=i;j++)
        {
            cout<<'*';
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

 برنامه ای بنویسید که شکل زیر را نمایش دهد:

توجه کنید که این سوال ترکیب دو سوال آخر پشت سر هم هست.

برنامه ی آن به صورت زیر نوشته می شود:

main()
{
    for(int i=1;i<=19;i++)    
    {
        if(i<=10)    //rasme 10 khate aval
        {
            for(int j=1;j<=10-i;j++)
            {
                cout<<' ';
            }
            for(int j=1;j<=i;j++)
            {
                cout<<'*';
            }
        }
        else    //rasme 9 khate ba'di
        {
            for(int j=1;j<=i-10;j++)
            {
                cout<<' ';
            }
            for(int j=1;j<=20-i;j++)
            {
                cout<<'*';
            }
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}

 برنامه ای بنویسید که شکل زیر را نمایش دهد:

جواب سوال به صورت زیر خواهد بود:

int main()
{
    for(int i=1;i<=19;i++)    
    {
        if(i<=10)        //rasme 10 khate aval
        {
            for(int j=1;j<=i;j++)
            {
                cout<<'*';
            }
        }
        else        //rasme 9 khate ba'di
        {
            for(int j=1;j<=20-i;j++)
            {
                cout<<'*';
            }
        }
        cout<<endl;
    }
    getch();
}